نگهداری از گیربکس اتوماتیک، راهکارها و روش‌ها
بررسی نحوه رفتار صحیح با گیربکس اتوماتیک
به لطف عرضه انبوه کراس‌اوورها و سدان‌های چینی به بازار کشورمان، امروزه بسیاری از مشتریان ایرانی از اتومبیل‌هایی با گیربکس اتوماتیک برخوردار شده‌اند. این نوع از جعبه دنده به روش‌های خاصی برای تعمیر نیاز دارد، از این رو در مقاله امروز از تسهیل کار به بررسی و معرفی اصول نگهداری از گیربکس اتوماتیک خواهیم پرداخت.
نگهداری از گیربکس اتوماتیک، بهای آسودگی
این روزها خودروسازان جهانی به سمت حذف کامل گیربکس‌های دنده‌ای حرکت می‌کنند. در حال حاضر تنها در خودروهای اقتصادی یا تیپ‌های پایه از گیربکس دنده‌ای استفاده می‌شود و اکثر خودروهای حاضر در بازار، به گیربکس اتوماتیک مجهز هستند. از این رو لازم است تا رانندگان اصول نگهداری از گیربکس اتوماتیک را آموزش ببینند.
امروزه انواع مختلفی از گیربکس اتوماتیک را می‌توان در خودروها یافت. ساده‌ترین نوع این گیربکس، جعبه دنده‌های AMT یا نیمه اتوماتیک هستند که در خودروهای اتوماتیک اقتصادی مشاهده می‌شوند. نوع مرسوم دیگر از این نوع جعبه دنده، گیربکس اتوماتیک AT یا معمولی است.
جعبه دنده‌های اتوماتیک CVT یا تغییر ضرایب پیوسته با هدف کاهش مصرف سوخت در برخی سدان‌ها و کراس‌اوورهای میان‌رده مورد استفاده قرار می‌گیرند. در نهایت جعبه دنده‌های اتوماتیک دوکلاچه، برای استفاده در خودروهایی با ذات اسپرت مناسب هستند.
اصول اولیه نگهداری از گیربکس اتوماتیک
نخستین اصل در نگهداری از گیربکس اتوماتیک، چک کردن دوره‌ای روغن گیربکس است. این روغن نقش مهمی در حفظ حیات گیربکس دارد. روغن گیربکس در هر دو نسخه جعبه دنده مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال روغن گیربکس در جعبه دنده‌های اتوماتیک نقش مهم‌تری ایفا می‌کند. این سیال علاوه بر وظیفه روانکاری، نقش خنک‌کاری را نیز برعهده دارد.
اهمیت روغن گیربکس در خودروهای اتوماتیک، به اندازه روغن موتور است. روغن گیربکس اتوماتیک همانند روغن موتور درجه‌بندی مخصوصی دارد. بنابراین برای هر گیربکس اتوماتیک باید از روغن خاصی استفاده شود.
اندازه گیری سطح روغن گیربکس همانند اندازه گیری روغن موتور است. هنگامی که خودرو در حالت پارک قرار دارد، میله مدرج را بیرون آورده و تمیز کنید. سپس این میله را در جای خود قرار دهید. در صورتی که سطح مایع پایین‌تر از حد معمول باشد، باید مقداری روغن گیربکس را به مخزن اضافه کنید. در صورتی که روغن گیربکس بوی سوختگی بدهد، باید در اسرع وقت برای انجام تعمیرات به نمایندگی‌های خدمات پس از فروش مراجعه کنید.
بیش از حد ترمز نگیرید!
همه ما می‌دانیم که سیستم ترمز برای حفظ ایمنی اتومبیل‌ها طراحی و ساخته شده است. فشردن پدال ترمز و کاهش سرعت حس امنیت را به راننده القا می‌کند، با این حال هنگام رانندگی با یک خودرو اتوماتیک نباید بیش از حد پدال ترمز را فشار دهید.
توجه به این نکته ضروری است که حتی کوچکترین فشار بر پدال ترمز، موجب استهلاک مجموعه گیربکس اتوماتیک خواهد شد. بنابراین هنگام رانندگی با خودرویی که به گیربکس اتوماتیک مجهز است، باید از رفتارهای هیجانی خودداری کنید. حفظ سرعت خودرو در محدوده‌ای مطمئن و اجتناب از گاز دادن و ترمز دادن ناگهانی علاوه بر حفظ سلامت گیربکس، موجب می‌شود تا با احتیاط بیشتری رانندگی کنید.
نگهداری از گیربکس اتوماتیک همیشه پیچیده نیست!
یکی از اصول ساده نگهداری از گیربکس اتوماتیک، به نحوه تغییر وضعیت دنده مربوط می‌شود. برای تغییر وضعیت گیربکس اتوماتیک، بایستی خودرو را به صورت کامل متوقف کنید. تغییر وضعیت گیربکس هنگام حرکت موجب خواهد شد تا آسیب‌های فراوانی به مجموعه انتقال قدرت خودرو وارد شود.
همچنین وقتی خودرو را در سرازیری یا سراشیبی پارک می‌کنید، باید به ترمز دستی اعتماد کنید. وظیفه ثابت نگهداشتن خودرو برعهده ترمز دستی است. تحمیل کردن وزن خودرو به چرخ دنده‌های گیربکس اتوماتیک در حالت پارک، نتیجه‌ای جز سایش این چرخ دنده‌ها و نابودی جعبه دنده ندارد.
هنگام رانندگی صبور باشید
همه ما می‌دانیم که رانندگان مشتاق هستند تا هرچه سریع‌تر به مقصد برسند. با این حال در هوای سرد بایستی صبر پیشه کنید. شتاب زیاد هنگام آغاز حرکت در هوای سرد، موجب می‌شود تا فشار مضاعفی به مجموعه موتور و گیربکس وارد شود.
دانستن این نکته ضروری است که کامپیوتر خودرو در هوای سرد از تعویض دنده جلوگیری می‌کند. در این وضعیت دور چرخش شفت‌ها از عمد بالا نگه داشته می‌شود تا مایع گیربکس گرم شود و راحت‌تر بین چرخ دنده‌ها حرکت کند. بنابراین بهتر است قبل از حرکت کمی صبر کنید تا روانکارهای موتور و گیربکس گرم شوند.
از یدک کشیدن دیگر خودروها خودداری کنید
یکی از مهم‌ترین مسائل در نگهداری از گیربکس اتوماتیک، به مساله یدک کشی مربوط می‌شود. خودروهایی که به گیربکس اتوماتیک مجهز هستند، امکان یدک کشی ندارند چرا که مبدل گشتاور در آن‌ها بر اثر یدک کشی نابود خواهد شد. در صورتی که اتومبیل اتوماتیک شما دچار مشکل شود، بایستی با خودروبر به نزدیک‌ترین مرکز تعمیراتی منتقل شود.
همچنین نباید با خودرو اتوماتیک، وسیله دیگری را یدک بکشید. تنها برخی شاسی‌بلندها و کراس‌اوورها قابلیت یدک کشیدن وسایل دیگر را دارند که این مساله در دفترچه راهنمای آن‌ها درج شده است. در غیر این صورت یدک کشیدن کاروان یا خودروهای دیگر نتیجه‌ای جز نابودی گیربکس اتوماتیک نخواهد داشت.
جمع‌بندی
در این مطلب از تسهیل کار، به بررسی روش‌های نگهداری از گیربکس اتوماتیک پرداختیم. بدیهی است که رانندگی با خودروهای اتوماتیک بسیار لذت‌بخش‌تر از خودروهای دنده‌ای خواهد بود و به پیچیدگی کمتری هنگام رانندگی نیاز دارد. با این حال هیچ مزیتی رایگان به دست نمی‌آید.
گیربکس‌های اتوماتیک در ازای راحتی بیشتر راننده، از او نگهداری دقیق‌تر را طلب می‌کنند. هزینه نگهداری از گیربکس‌های اتوماتیک در مقایسه با جعبه دنده‌های دستی بیشتر است و این جعبه دنده‌ها در فواصل زمانی کوتاه‌تری به سرویس نیاز دارند. لازم است تا سرویس‌های دوره‌ای گیربکس اتوماتیک را جدی بگیرید، چرا که غفلت از سرویس دوره‌ای موجب وارد آمدن آسیب به این مجموعه خواهد شد.
نکته‌ای که در مورد خودروهای اتوماتیک بازار ایران وجود دارد، نیازمندی به کارشناسی دقیق پیش از خرید آن‌ها است. بسیاری از رانندگان ایرانی با اصول نگهداری از گیربکس اتوماتیک آشنا نیستند، از این رو لازم است که پیش از خرید یک اتومبیل اتوماتیک کارکرده، جعبه دنده و سایر اجزای فنی آن را به دقت مورد بررسی و بازبینی قرار دهید. هزینه تعمیرات گیربکس اتوماتیک در ایران بسیار گزاف است و به همین منظور خرید خودرو اتوماتیک با گیربکس مشکل‌دار، شما را به دردسر بزرگی گرفتار خواهد کرد.